Ως ψυχική υγεία ορίζεται η αναζήτηση της ισορροπίας σε ψυχικό, διανοητικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.
Η ψυχική υγεία αφορά σε όλες τις πτυχές του ανθρώπινου βίου και επιπλέον αποδεικνύεται στην προσπάθειά μας να προσαρμοστούμε στις δύσκολες καταστάσεις, να διατηρήσουμε ουσιαστικές ανθρώπινες σχέσεις και να αντλήσουμε χαρά από το περιβάλλον μας και τη ζωή.
Η ψυχοπαθολογία αναφέρεται στη μελέτη των δυσλειτουργικών ψυχικών καταστάσεων που προκύπτουν στο δρόμο αυτής της προσπάθειας.
Η εξέλιξη και η πορεία της συμπεριφοράς επηρεάζεται άλλοτε αρνητικά και άλλοτε θετικά από το σχολείο, τους γονείς, τους συνομήλικους και το ευρύτερο πλαίσιο στο οποίο ζούμε. Η καθημερινή τριβή με πρόσωπα και καταστάσεις μπορεί να δημιουργήσει άγχος. Το άγχος είναι η κατάσταση που δημιουργείται όταν οι αλλαγές σε έναν άνθρωπο ή στο περιβάλλον του, τον οδηγούν να θεωρήσει πως υπάρχει μια διαφωνία (αληθινή ή φανταστική) ανάμεσα στις απαιτήσεις μιας κατάστασης και των ψυχοκοινωνικών ή βιολογικών αποθεμάτων του. Το άγχος βάζει επιπρόσθετες δυσκολίες στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε την καθημερινότητα και έχει θεωρηθεί συνυπεύθυνος παράγοντας στην εμφάνιση διαταραχών ψυχικής υγείας.
Τα πιο συνηθισμένα προβλήματα ψυχικής υγείας είναι η κατάθλιψη, η διπολική διαταραχή, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, οι διαταραχές πρόσληψης τροφής, οι διαταραχές προσωπικότητας και η σχιζοφρένεια. Όταν βιώνουμε μια διαταραχή ψυχικής υγείας, η συμπεριφορά μας ή ο τρόπος που αισθανόμαστε και αντιδράμε απέναντι στους άλλους μπορεί να μας βάλουν σε προβληματισμό ή να μας προκαλέσουν έντονη δυσφορία.
Ένας στους τέσσερις ανθρώπους (πηγή: time-to-change.org.uk) σήμερα αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας και χρειάζεται βοήθεια. Πολλοί ωστόσο άνθρωποι αισθάνονται μόνοι και αβοήθητοι, μη μπορώντας να βρουν διέξοδο στις απορίες τους, ένα ανοιχτό, υποστηρικτικό περιβάλλον ή μια κοινότητα ανθρώπων που θα τους καταλαβαίνει επειδή θα μοιράζεται τις ίδιες ανησυχίες.
Η στάση μας απέναντι σε θέματα ψυχικής υγείας, η διάθεση να βοηθήσουμε και να ακούσουμε αυτό που έχει να πει ο διπλανός μας, μπορεί να κάνουν τεράστια διαφορά στον τρόπο που ο κόσμος αντιμετωπίζει τα θέματα ψυχικής υγείας.
Μάθε σήμερα τι μπορείς να κάνεις γι'αυτό -
έλα στην κοινότητα του The Healing Tree!
Διάβασε ακόμα:
Καταπολεμώντας το στίγμα που συνοδεύει τις ψυχικές νόσους
Οι ψυχικές νόσοι και η αντιμετώπισή τους - αναγνώριση, έγκαιρη παρέμβαση και φροντίδα των ασθενών και των οικογενειών τους – αποτελούν σημαντικό κομμάτι της γενικότερης συζήτησης για τη δημόσια υγεία.
Επιπλέον, η αύξηση στον αριθμό των περιστατικών ανθρώπων με κατάθλιψη, οι αυτοκτονίες συμπολιτών μας, ο μεγάλος αριθμός ατόμων που παρουσιάζουν προβλήματα εξάρτησης και εθισμού είναι κάτι περισσότερο από μια σειρά από στατιστικά στοιχεία: δείχνουν έναν πληθυσμό που έχει πληγεί ανεπανόρθωτα όχι μόνο από την οικονομική κρίση των τελευταίων ετών, αλλά κυρίως από την αδυναμία όσων πολιτεύονται ή κυβερνούν να τοποθετήσουν το θέμα της ψυχικής υγείας στην πρώτη γραμμή διαβούλευσης και συνεργασιών.
Οι ασθενείς, οι οικογένειές τους, οι συγγενείς και οι φροντιστές, κάνουν ένα πραγματικό αγώνα προκειμένου να βοηθήσουν τα άτομα που υποφέρουν, πέφτοντας συχνά θύματα των ελλείψεων του συστήματος σε προσωπικό και δομές υγείας. Η οικονομική δυσχέρεια έχει αφήσει πολλούς ανθρώπους χωρίς ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ενώ οι δημόσιες μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας βουλιάζουν υπό το βάρος των αυξημένων αναγκών σε προσωπικό και ολοκληρωμένα προγράμματα ανακουφιστικής βοήθειας.
Περισσότερο όμως από τα υλικά, το στίγμα της νόσου περιθωριοποιεί τα θύματά του σε μια ζωή χωρίς ευκαιρίες και χωρίς δυνατότητα επανασύνδεσης με την κοινότητα.
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, περίπου το ένα τρίτο των παροχών και επιδομάτων αναπηρίας οφείλονται σε διαταραχές οι οποίες αποδίδονται στις ψυχικές ασθένειες, ενώ σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τα προβλήματα ψυχικής υγείας αφορούν στο 25% των επιδομάτων αναπηρίας σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση (Πηγή: OECD, Paris Organisation for Economic Co‐οperation and Development).
Ας σταματήσουμε να παίζουμε κρυφτό με την ψυχική υγεία.
Στη μεγάλη συζήτηση για την υγεία, δεν μπορούμε να αφήνουμε απέξω τις ψυχικές νόσους.
-
Να ακουστεί επιτέλους ανοιχτά το ότι η ψυχική υγεία είναι σημαντικό κομμάτι της συνολικής υγείας των πολιτών της χώρας.
-
Να καταστρωθεί ένα κοινό, στρατηγικό πλάνο καταγραφής, αναγνώρισης και αντιμετώπισης των προβλημάτων που αφορούν στο θέμα της ψυχικής υγείας.
-
Να ξεκινήσει δημόσια συζήτηση για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση.
-
Να διευκολυνθεί η πρόσβαση όλων των ανθρώπων στις μονάδες υγείας και να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το θέμα με την απίστευτη ταλαιπωρία των ασθενών με τις υπηρεσίες χορήγησης προνοιακών επιδομάτων.
-
Να τοποθετηθούν σχολικοί ψυχολόγοι στις δομές εκπαίδευσης με δυνατότητα για αξιολόγηση περιστατικών και συμβουλευτική υποστήριξη των μαθητών και των οικογενειών τους.
-
Να ενθαρρυνθούν προγράμματα, δράσεις και εκστρατείες ευαισθητοποίησης στα ελληνικά σχολεία σχετικά με το θέμα.
Έχουν ξοδευτεί πολλά χρόνια στην αποφυγή μιας συζήτησης γύρω από την ψυχική υγεία.
Έχουν κλείσει πολλά μάτια στην περιθωριοποίηση των ανθρώπων που υποφέρουν από ψυχικές νόσους και άλλα τόσα αυτιά στις εκκλήσεις για μια στοχευμένη προσπάθεια αντιμετώπισης των προβλημάτων του χώρου, μια συντονισμένη κίνηση που θα ενεργοποιούσε δημιουργικά όλους τους φορείς, τους επαγγελματίες, τις δομές και τις οικογένειες των ασθενών.
Όσα ορόσημα και αν βάλουμε στο χρόνο - παγκόσμιες ημέρες, μηνιαία αφιερώματα ή ετήσιους εορτασμούς – η αλήθεια είναι ότι μέχρι σήμερα η ψυχική υγεία, ως θεματική ομπρέλα κάτω από την οποία κρύβονται δεκάδες ενότητες προς επεξεργασία, βρίσκεται έξω από τις προτεραιότητές μας. Αυτό όμως σημαίνει και κάτι άλλο: το θέμα δεν είναι ορατό μέσα στις ανθρώπινες κοινότητες που ζούμε και μεγαλώνουμε: τα προβλήματα που μας αδρανοποιούν, μας ξοδεύουν υλικά και συναισθηματικά ή μας σκοτώνουν μέρα με τη μέρα, είναι εκτός εμβέλειας για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού.
Κι όμως, η ψυχική υγεία αφορά σε όλους. Μας αφορά, όχι μόνο επειδή είμαστε δεμένοι μεταξύ μας σε σχέσεις συνεργασίας και αλληλεπίδρασης, αλλά και επειδή η πιθανότητα να υποφέρουμε στο μέλλον από κάποιο σοβαρό πρόβλημα είναι εξαιρετικά πιθανή. Σε χώρες στις οποίες η ψυχική υγεία αποτελεί θέμα υψίστης κοινωνικής σημασίας για το σύνολο και στις οποίες η προσπάθεια πρόληψης, ενημέρωσης και αντιμετώπισης συντονίζεται κεντρικά, δηλαδή από το ίδιος το κράτος (βλέπε Η.Βασίλειο), υπολογίζεται ότι τα λεγόμενα «ψυχολογικά» προβλήματα βάζουν τον πληθυσμό σε καθεστώς αναπηρίας, κοστίζοντας στην οικονομία £105 δις το χρόνο (Πηγή: NHS).
Αυτό που χρειάζεται περισσότερο από κάθε άλλη παρέμβαση, είναι να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε (ή δεν βλέπουμε) το θέμα. Αποσπασματικές προσπάθειες να βοηθηθούν ασθενείς αποκομμένοι από το κοινωνικό περιβάλλον τους, έχουν προ πολλού πέσει στο κενό. Μια συντονισμένη, ταυτόχρονη εκστρατεία εμπλοκής των ίδιων των κοινοτήτων μας στις διαδικασίες διαχείρισης των προβλημάτων, είναι η απάντηση στη μοναξιά και στην αποξένωση των ανθρώπων που υποφέρουν σιωπηλά.
Η αλλαγή στη νοοτροπία θα φέρει τις απαντήσεις: η δέσμευση του ενός απέναντι στον άλλο, η ηχηρή παρουσία των εμπλεκόμενων φορέων στο διάλογο και στη διαδικασία αποφάσεων. Η ψυχική υγεία δεν είναι ευθύνη «κάποιου άλλου». Είναι δική μας υπόθεση.
Η εκστρατεία #BreakTheCycle - Remove Barriers in Mental Health έχει ως στόχο να εμπλέξει δημιουργικά μικρούς και μεγάλους, υπεύθυνους, ενημερωμένους πολίτες, πάνω στο θέμα της ψυχικής υγείας.
Δίνει την δυνατότητα στους συμμετέχοντες να φτιάξουν το δικό τους υλικό και μήνυμα προώθησης ενάντια στο στίγμα που συνοδεύει τις ψυχικές νόσους και να το "ταξιδέψουν" όσο πιο μακριά μπορούν.
Η εκστρατεία (βρείτε την εδώ στην αγγλική γλώσσα) ξεκίνησε από την κοινότητα του The Healing Tree και έχει βρει αποδέκτες σε σχολεία, επιχειρήσεις ή απλούς ιδιώτες που θέλουν να ενώσουν τις φωνές τους, μαζί μας.
Παρακάτω, θα βρεις μερικές ιδέες για το πώς θα μπορούσες κι εσύ να γίνεις συμμέτοχος στον αγώνα:
Οργάνωσε μια μικρή συγκέντρωση στην κοινότητα των φίλων σου, στη δουλειά ή στην παρέα σου, μέσα από την οποία διαφορετικοί άνθρωποι θα έχουν την ευκαιρία να μοιραστούν ιστορίες, βιώματα, απόψεις και ιδέες στήριξης των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας και των οικογενειών τους.
Δημιούργησε μια ανάρτηση για τα κοινωνικά δίκτυα με θέμα τα στερεότυπα γύρω από την ψυχική υγεία και τις προσπάθειες καταπολέμησης τους. Μην ξεχάσεις να χρησιμοποιήσεις το hashtag #BreakTheCycle ή #thehealingtreeproject
Στήριξε ένα φίλο που περνάει μια δύσκολη φάση/εμπειρία. Δεν χρειάζεται να λες πολλά αλλά να είσαι εκεί γι' αυτόν.
Μην επιτρέπεις σε γνωστούς/φίλους ή μέλη της οικογένειάς σου να αντιδρούν αρνητικά ή στερεοτυπικά απέναντι σε ειδήσεις που αφορούν στις ψυχικές νόσους. Είμαστε άνθρωποι και όχι η νόσος μας - τα συμπτώματα ψυχικής νόσου δεν μπορούν να σβήσουν την προσωπικότητα, τα όνειρα και τις προσπάθειές μας.
Δήλωσε εθελοντική συμμετοχή σε μια δομή υγείας/σύλλογο ή σε κάποια δράση γύρω από το θέμα.
Πάρε την πρωτοβουλία για περισσότερες συζητήσεις με θέμα την ψυχική υγεία.
Επισκέψου ένα νοσοκομείο/δομή υγείας και μάθε περισσότερα για το θέμα.
Γίνε υποστηρικτής/τρια της εκστρατείας #BreakTheCycle - επικοινώνησε μαζί μας!
Έχε πάντα στο νου σου την γλώσσα που χρησιμοποιείς για να περιγράψεις τις ψυχικές νόσους και βάλε ενσυναίσθηση στον τρόπο που επικοινωνείς γι' αυτές.
Εκπαιδεύσου και μάθε περισσότερα - μίλησε δυνατά για την ψυχική υγεία!
Ξεκίνησε το δικό σου πρόγραμμα ευ ζην και εσωτερικής ισορροπίας για καλύτερη υγεία.
Μίλησε για τα πλεονεκτήματα του να συνδυάζει κανείς την σωματική με την ψυχική υγεία.
Να είσαι ειλικρινής με την θεραπεία και τις προσωπικές σου εμπειρίες από το θέμα. Μόνο έτσι θα μπορέσεις αυθεντικά να βοηθήσεις και άλλους να ανακαλύψουν το δικό τους, προσωπικό μονοπάτι.
Αγκάλιασε την διαφορετικότητα.
Ζήσε χωρίς προκαταλήψεις.
