Πώς η μαστεκτομή επηρεάζει την ψυχοκοινωνική προσαρμογή μας και ποιες δυνατότητες υπάρχουν για μετά

Η μαστεκτομή είναι ένας σοβαρός ακρωτηριασμός οργάνου που επηρεάζει τη γυναίκα τόσο συναισθηματικά, σε σχέση με την αυτοεικόνα και τη σεξουαλικότητά της, όσο και λειτουργικά (θηλασμός, σταδιακή επιστροφή σε μια “κανονικότητα” μετά από απώλεια).  Η διαδικασία εσωτερικής αποκατάστασης είναι μακρά και επίπονη καθώς συνοδεύεται από υψηλά επίπεδα στρες αλλά και δυσκολιών στην κίνηση και την ικανότητα εργασίας.  Ψυχιατρικά προβλήματα με τη μορφή κατάθλιψης και σεξουαλικών διαταραχών είναι δυνατό να εμφανιστούν σε μεγάλο αριθμό ασθενών (30 – 60%) με κύρια πηγή άγχους τον φόβο της μετάστασης. 

Είναι σημαντικό η γυναίκα από τα πρώτα κιόλας βήματα προς ή από το χειρουργείο, να αισθανθεί μέρος μιας κοινότητας που μπορεί να τη στηρίξει συναισθηματικά, δίνοντάς της την ευκαιρία να επικοινωνήσει ανοιχτά σε σχέση με τους φόβους και τις ανησυχίες της για τη νόσο.  Γι' αυτό το λόγο, η ομαδική ψυχοθεραπεία κάνει θαύματα για την πορεία της ασθενούς, ιδιαίτερα μετά το χειρουργείο, σε ομάδες γυναικών που έχουν επιβιώσει από την πολύμηνη και βασανιστική για το σώμα και το πνεύμα διαδικασία (ανακαλύψτε εδώ τη στήλη My Cancer Journal, με άρθρα και σημαντικές πληροφορίες σε σχέση με την ψυχοκοινωνική διαχείριση του καρκίνου)

Επίσης, τα survivor clinics ή κλινικές επιβίωσης είναι σημαντικές δομές υγείας που παρέχουν φροντίδα και υποστήριξη σε άτομα που έχουν επιβιώσει από καρκίνο. Αυτές οι κλινικές επικεντρώνονται στις ανάγκες των ασθενών μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας του καρκίνου και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων που μπορεί να αντιμετωπίσουν οι επιζήσασες.

Οι κύριοι στόχοι των survivor clinics περιλαμβάνουν:

1. Παρακολούθηση Υγείας: Παρακολούθηση για πιθανή επανεμφάνιση του καρκίνου και ανίχνευση πιθανών μακροχρόνιων παρενεργειών της θεραπείας.

2. Διαχείριση Παρενεργειών: Αντιμετώπιση και διαχείριση των παρενεργειών που μπορεί να προκύψουν από τη θεραπεία, όπως κόπωση, πόνος, νευροπάθειες, και προβλήματα καρδιάς.

3. Ψυχοκοινωνική Υποστήριξη: Παροχή ψυχολογικής και συναισθηματικής υποστήριξης για την αντιμετώπιση άγχους, κατάθλιψης, και άλλων ψυχικών προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν μετά τη θεραπεία.

4. Εκπαίδευση και Πληροφόρηση: Παροχή πληροφορίας και εκπαίδευσης σχετικά με την υγιεινή ζωή, την άσκηση, τη διατροφή, και την πρόληψη άλλων ασθενειών.

5. Συντονισμός Φροντίδας: Συντονισμός με άλλους επαγγελματίες υγείας για τη συνολική φροντίδα του ασθενούς και διασφάλιση ότι όλες οι ανάγκες τους καλύπτονται.

Συνολικά, τα survivor clinics αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων που έχουν επιβιώσει από καρκίνο, βοηθώντας τους να προσαρμοστούν στη νέα τους κατάσταση και να διαχειριστούν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της ασθένειας και της θεραπείας.

Η προσέγγιση στη μαστεκτομή πρέπει να είναι συστημική, να αφορά δηλαδή στην οικογένεια και στο συνολικό περιβάλλον στο οποίο η γυναίκα ζει και εργάζεται. 

Σημαντική είναι η διαδικασία ψυχολογικής διαχείρισης της απώλειας: ας μη ξεχνάμε ότι απώλεια δεν είναι μόνο ο θάνατος αλλά, στη συγκεκριμένη περίπτωση, η απουσία του ενός ή και των 2 μαστών, η σωματική αδυναμία, η εξάλειψη ενός παρελθόντος που αφορούσε στο στήθος, τους συμβολισμούς και τις λειτουργίες του.

Η άριστη πληροφόρηση σε αυτή την περίπτωση παίζει καταλυτικό ρόλο: έγκυρη ενημέρωση για τα βήματα που θα ακολουθηθούν και παρουσίαση επιτυχημένων περιπτώσεων που παρουσιάζουν ομοιότητες με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ασθενής. 

Απαρίθμηση των επιλογών που προσφέρονται από πλευράς εμφάνισης (σχετίζεται με την συνοδευτική χημειοθεραπεία και την κατοπινή χειρουργική αποκατάσταση μαστού) και βελτίωσης των συνθηκών της ζωής της ασθενούς. 

Στο εξωτερικό προσφέρονται (δίπλα στην κλασική ιατρική και μέσα στα νοσοκομειακά ιδρύματα) πολλές συμπληρωματικές θεραπείες ως επιλογή για την ανακούφιση πασχόντων από καρκίνο. Δείτε για παράδειγμα εδώ την ιστορία των Maggie's Centers, των κέντρων φροντίδας για επιβιώσασες και επιβιώσαντες από καρκίνο, που προσφέρουν πλήθος δραστηριοτήτων για την ψυχοκοινωνική στήριξη των ασθενών, ή διαβάστε παρακάτω:

Τα Maggie's Centers είναι κέντρα υποστήριξης για ασθενείς με καρκίνο και τις οικογένειές τους στη Βρετανία. Αυτά τα κέντρα παρέχουν ένα ευρύ φάσμα πρακτικής, συναισθηματικής και κοινωνικής υποστήριξης σε ένα φιλικό και μη κλινικό περιβάλλον. Τα Maggie's Centers ιδρύθηκαν από τη Maggie Keswick Jencks, η οποία ήταν ασθενής με καρκίνο. Εμπνεύστηκε να δημιουργήσει αυτά τα κέντρα μετά από τις δικές της εμπειρίες και την αναγνώριση της ανάγκης για υποστήριξη πέρα από την ιατρική φροντίδα. Το πρώτο Maggie's Centre άνοιξε το 1996 στο Εδιμβούργο της Σκωτίας.

Τα Maggie's Centers προσφέρουν μια ποικιλία υπηρεσιών:

1. Συμβουλευτική και Ψυχολογική Υποστήριξη: Εξειδικευμένοι σύμβουλοι και ψυχολόγοι βοηθούν τους ασθενείς και τις οικογένειές τους να διαχειριστούν το συναισθηματικό φορτίο του καρκίνου.

2. Ομάδες Υποστήριξης: Ομαδικές συναντήσεις όπου οι ασθενείς μπορούν να μοιραστούν τις εμπειρίες τους και να υποστηρίξουν ο ένας τον άλλον.

3. Πρακτική Υποστήριξη: Συμβουλές για οικονομικά ζητήματα, δικαιώματα ασθενών, και βοήθεια με γραφειοκρατικά θέματα.

4. Εκπαίδευση και Ενημέρωση: Σεμινάρια και εργαστήρια σχετικά με τη διατροφή, την άσκηση, και την αντιμετώπιση των παρενεργειών της θεραπείας.

5. Ολιστικές Θεραπείες: Δραστηριότητες όπως η γιόγκα, ο διαλογισμός και η τέχνη που βοηθούν στη μείωση του άγχους και την ενίσχυση της ευεξίας.

Συνοψίζοντας από τα παραπάνω, αυτό που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι χρειάζεται η ταυτόχρονη συνεργασία πολλών ειδικών της υγείας και όχι μόνο αυτή του θεράποντα ογκολόγου για να προχωρήσουμε κατά τη διάρκεια και μετά την περιπέτεια με τον καρκίνο, στη ζωή.