Οι σκοτεινές διαδρομές της σεξουαλικής απόρριψης

Υπάρχει ένα πρώιμο είδος κακοποίησης πολύ πιο εσωτερικό, τρομακτικό και προβληματικό για τη μεταξύ μας συζήτηση γύρω από το θέμα της βίας: πρόκειται για το σοκ με το οποίο έρχεται αντιμέτωπη μια γυναίκα όταν καταλάβει ότι, η άρνηση της να αποδεχτεί τις σεξουαλικές προτάσεις ενός άνδρα, μπορεί να τον μεταμορφώσει - συχνά ξαφνικά και χωρίς προηγούμενα προειδοποιητικά σημάδια - σε ένα τέρας αντιδράσεων προς το πρόσωπο της. Οι αντιδράσεις αυτές κυμαίνονται από επιθετικά σχόλια μέσα κι έξω από τα κοινωνικά δίκτυα, σπασμωδικές κινήσεις σε χώρους ψυχαγωγίας (πχ το να σου πετάξει κάποιος το κρασί που πίνει, στο πρόσωπο), αποστροφή και νεκρική σιγή από μέρους του (αυτό θα ήταν ευχής έργο αν μιλούσαμε μόνο για προτάσεις αγνώστων. Τι γίνεται όμως όταν σου κάνει το λεγόμενο «silent treatment», δηλαδή συμπεριφέρεται με παθητική επιθετικότητα ο συνάδελφος ή συνεργάτης σου στη δουλειά;) μέχρι τη σωματική βία και τη γυναικοκτονία. Κι ενώ η αυτονόητη απάντηση στην απαράδεκτη συμπεριφορά του επίδοξου εραστή θα μπορούσε - αν μιλούσαμε για απλές ανταλλαγές μηνυμάτων - να είναι το μπλοκάρισμα, το γεγονός ότι ένας μεγάλος αριθμός θυτών που αντιδρούν με εξωφρενικό τρόπο στην απόρριψη της πρότασης τους είναι γνωστοί μιας γυναίκας, φίλοι, «καλά παιδιά» ή τα υπεράνω-πάσης-υποψίας αγόρια της διπλανής πόρτας, δηλαδή οι άνθρωποι με τους οποίους η γυναίκα θα χρειαστεί να έρθει σε επαφή πολλές φορές στην καθημερινή ζωή της και όχι αυτοί που συναντά μια κι έξω, δημιουργεί ένα ασφυκτικό περιβάλλον ανελευθερίας μέσα στο οποίο αυτή ενοχοποιείται για τη στάση, τις αποφάσεις, τις επιλογές, ακόμα και την ίδια της την ύπαρξη. Πρόκειται για ένα θέμα που απαριθμεί τεράστιο αριθμό «κρουσμάτων», για το οποίο έχουν γενναία καταγραφεί πολλές σελίδες μαρτυριών στο εξωτερικό (ενδεικτικά αναφέρουμε το blog When Women Refuse ή το ινσταγκραμικό Bye Felipe). Στη χώρα μας, η μάστιγα της σεξουαλικής δυσφορίας των ανδρών που προέρχεται από ενδεχόμενη απόρριψη των προτάσεων τους για ερωτική συνεύρεση με μια γυναίκα, είναι ένα θέμα που μόλις πρόσφατα άρχισε να αναδεικνύεται στο δημόσιο διάλογο και μόνο από την πλευρά της γυναίκας η οποία καλείται να το αντιμετωπίσει σαν να πρόκειται για την υπεύθυνη αυτού του φαινομένου.

Πράγματι, στην επιστημονική βιβλιογραφία συναντάμε τη σύνδεση απόρριψης και επιθετικότητας σε μελέτες που αφορούν στο πώς κάποιος έχει δομήσει την εικόνα του εαυτού του, διαθέτει αυτοπεποίθηση ενώ εκλαμβάνει ή όχι μια άρνηση ως γενικότερη απειλή για την απόδειξη της αυτοαξίας του. Ακόμα, η απόρριψη μιας πρότασης για σεξουαλική συνεύρεση μπορεί να ειδωθεί ως εμπόδιο στην επίτευξη ενός σκοπού πάνω στον οποίο ένας άνδρας έχει «χτίσει αξιώσεις». Αυτοί που το κάνουν, συνήθως κατηγορούν τη γυναίκα για την απόρριψη, ιδιαίτερα δε αν αυτή έχει υπάρξει στο παρελθόν φιλική μαζί τους (το θέμα είναι πολύ πιο σύνθετο και προχωρημένο και γι’ αυτό θα αναλύσουμε την παρακάτω πτυχή ξεχωριστά: κάποιος θα έβρισκε παράξενο ή ιδιόρρυθμο το να πούμε ότι αρκετές γυναίκες, νεαρής κυρίως ηλικίας, μπορεί και να βρίσκουν τρομερά δύσκολο το να απορρίψουν μια σεξουαλική πρόταση. Υπάρχουν μαρτυρίες γυναικών που ωθούνται από τα στερεότυπα στο να πιστέψουν ότι «στην περίπτωση που φλέρταρα, οφείλω να το συνεχίσω μέχρι τέλους» και μελέτες για την εσωτερική φυλακή στην οποία μπορεί αυτές να βρεθούν στην περίπτωση που αποφασίσουν να αρνηθούν μια πρόταση, για παράδειγμα αυτή η μελέτη).

Υπάρχουν πολλές παράμετροι που μπορούν να ενοχοποιηθούν για την επιθετική κατάληξη μιας απόρριψης σύμφωνα με το The Confluence Model of Sexual Aggression, ένα πολυπαραγοντικό μοντέλο που αξιολογεί ταυτόχρονα το αφήγημα του macho άνδρα, τα πατριαρχικά στερεότυπα, τις ισορροπίες ή την κατάχρηση εξουσιών, την ψυχοκοινωνική διάσταση του περιστασιακού σεξ και την κατάχρηση υλικού πορνογραφίας από τους θύτες. Η πιο συνθλιπτική απάντηση όμως στην σεξουαλική δυσφορία των ανδρών που δεν μπορούν να αποδεχθούν την απόρριψη των προτάσεων τους, είναι το πώς δεν έχουμε προχωρήσει σημαντικά ως κοινωνία ώστε να μην θεωρούμε ότι οι γυναίκες ευθύνονται για τη βία που δέχονται. Ο λόγος δηλαδή που έχουμε καθυστερήσει στο να μιλήσουμε για το θέμα είναι το ότι ενοχοποιούμαστε οι ίδιες γι’ αυτό που συμβαίνει ενώ υπάρχει στο διαδίκτυο πλήθος συμβουλών για το πώς οι γυναίκες μπορούν να αποφύγουν να το πάθουν, αντί να υπάρχει πλήθος συμβουλών για το πώς οι άνδρες μπορούν να χαλαρώσουν από το να πιστεύουν ότι οι γυναίκες τους χρωστούν σεξ.