Ιστορίες για να μας ταξιδέψουν στους στόχους της επόμενης χρονιάς

Αν ευχόμαστε να κλείσουμε το 2022 με μηνύματα ελπίδας και θετικής αλλαγής, τότε χρειαζόμαστε περισσότερες θαυμαστές ιστορίες ανθρώπων που πάλεψαν ενάντια στα στερεότυπα και τις δυσκολίες της εποχής τους και τα κατάφεραν. Και ποια συλλογή ιστοριών θα ήταν καταλληλότερη για να διηγηθεί τους - δύσκολους αλλά νικηφόρους - προσωπικούς αγώνες αυτών των ανθρώπων από τις 30 γυναίκες που άλλαξαν τον κόσμο και πώς μπορείς να τον αλλάξεις κι εσύ (Εκδόσεις Πατάκη) της Στέλλας Κάσδαγλη, από εκείνο δηλαδή το βιβλίο που απευθύνεται σε έφηβα παιδιά εμπνέοντας τα να γίνουν οι ήρωες της δικιάς τους ζωής.

Λίγο πριν ολοκληρωθεί η χρονιά, το βιβλίο έρχεται αντί για κάρτα ευχών να μας θυμίσει ότι μια καλύτερη ζωή είναι εφικτή: αυτή που θα χτίσουμε με τις προσπάθειες μας. Λίγο πριν την εξόρμηση στη Χριστουγεννιάτικη αγορά για τα βιβλία των γιορτών, μιλήσαμε με τη συγγραφέα γι' αυτά που την παρακίνησαν να το γράψει, για το βραβείο που ακολούθησε την έκδοση και για το μήνυμα που αβίαστα προκύπτει από τις ιστορίες τους.

Δ.Λ.: Πες μας δυο λόγια για το βιβλίο 30 γυναίκες που άλλαξαν τον κόσμο και πώς μπορείς να τον αλλάξεις κι εσύ (Εκδόσεις Πατάκη)

Σ.Κ.: Είναι ένα βιβλίο που τιμήθηκε μεν με το Κρατικό Βραβείο Βιβλίου Γνώσεων για Παιδιά και Εφήβους, αλλά δεν είναι ούτε (μόνο) βιβλίο γνώσεων, ούτε (μόνο) για παιδιά και εφήβους. Είναι ένα βιβλίο που αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο τις ιστορίες 30 σημαντικών γυναικών, από όλο τον κόσμο, που έκαναν με τον τρόπο τους κάποια διαφορά. Πολλές τις γνωρίζουμε ήδη ευρέως, ενώ άλλες μπορεί να μην τις έχουμε ξανακούσει ποτέ. Κι επειδή αυτό συμβαίνει αρκετά συχνά, ακόμα και με γυναίκες που έκαναν σπουδαία πράγματα για την τέχνη, την επιστήμη, την τεχνολογία, την πολιτική, ένιωσα ότι ήθελα κι εγώ να συνεισφέρω στο να γίνει η ιστορία κάποιων, έστω, από αυτές, λίγο πιο γνωστή. Όχι ως μια ιστορία ηρωική, ιδανική, άφταστη, αλλά ως μια ιστορία πραγματικών ανθρώπων, όπως εμείς, που παρά τις αδυναμίες, τα ελαττώματα και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν (ή, ίσως, χάρη και σε αυτά) κατάφεραν να επηρεάσουν τις ζωές πολλών ανθρώπων, ακολουθώντας το όραμά τους.

Δ.Λ.: Τι ήταν αυτό που σε τράβηξε στη συγγραφή του βιβλίου; Υπήρχε στο πίσω μέρος του μυαλού σου κάποιος στόχος από την προσέγγιση αυτού του θέματος;

Σ.Κ.: Η αλήθεια είναι ότι παραλίγο να μην το γράψω. Όταν ξεκίνησα, υπήρχαν ήδη πολλά βιβλία στο εξωτερικό που περιείχαν αντίστοιχες ιστορίες σημαντικών γυναικών. Ήταν πολύ χρήσιμα, στο πλαίσιο αυτής της ευρύτερης προσπάθειας να αναδειχτούν οι ιστορίες «αόρατων» εφευρετριών, καλλιτεχνίδων, πολιτικών και ακτιβιστριών, ωστόσο στα δικά μου μάτια είχαν μια σημαντική αδυναμία: οι ιστορίες τους έμοιαζαν περισσότερο με λήμματα εγκυκλοπαίδειας παρά με πραγματικές ιστορίες που σε τραβάνε να βυθιστείς μέσα τους και να ταυτιστείς με το πρόσωπο για το οποίο μιλάνε. Αποφάσισα, λοιπόν, να δοκιμάσω κάτι διαφορετικό: να γράψω 30 τέτοιες ιστορίες με τον τρόπο που φανταζόμουν ότι θα τις αφηγούνταν οι ίδιες οι ηρωίδες τους δίνοντάς τους αρκετό χώρο ώστε να μιλήσουν, εκτός από τα κατορθώματα τους, και για τα συναισθήματα, τα διλήμματα και τις δύσκολες αποφάσεις τους. Ένας από τους στόχους μου σίγουρα ήταν να μπορέσουν περισσότερα νέα παιδιά, αγόρια και κορίτσια, να διαβάσουν τις ιστορίες αυτές διακρίνοντας κάπου εκεί μέσα και τις δικές τους αντιφάσεις και προοπτικές.

Δ.Λ.: Υπήρξε κάποια ιστορία γυναίκας που σε συγκίνησε περισσότερο;

Σ.Κ.: Όλες με γοήτευσαν με τον τρόπο τους. Η γυναίκα, όμως, που με μάγεψε σε σημείο που άργησα πολύ να γράψω την ιστορία της, γιατί δεν μπορούσα να σταματήσω να διαβάζω γι’ αυτήν, ήταν η Φλόρενς Ναϊτινγκέιλ. Η νοσηλεύτρια που εδραίωσε τη νοσηλευτική ως επιστήμη, η ακτιβίστρια που πάλεψε όσο λίγοι άνθρωποι για τη δημόσια υγεία, η ανάπηρη γυναίκα που πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στο σπίτι της, γράφοντας πάνω από 1000 επιστολές κάθε χρόνο και επηρεάζοντας τις ζωές χιλιάδων, στη Βρετανία, στην Ινδία και σε όλο τον κόσμο. Εννοείται πως, όταν κατάφερα πια να γράψω την ιστορία της, την έγραψα ως επιστολή.

Δ.Λ.: Με ποιους τρόπους σήμερα οι γυναίκες αλλάζουν τον κόσμο; Είναι οι διαδρομές μας παρόμοιες σε σχέση με το παρελθόν;

Σ.Κ.: Σε σχέση με το παρελθόν έχουν αλλάξει πολλά για όλες μας -και κάποια πράγματα έχουν παραμείνει λίγο-πολύ ίδια. Ένα από αυτά, που σχετίζεται νομίζω έντονα με τη δυνατότητά μας να αλλάξουμε τον κόσμο, είναι η δυσκολία να εμπιστευτούμε την επιθυμία μας. Από παλιά οι επιθυμίες των γυναικών θεωρούνταν είτε προϊόν συναισθηματισμού ή υστερίας, είτε υπερβολικές και παράδοξες, είτε ασήμαντες σε σχέση με τα όσα περιμένει η κοινωνία από εκείνες. Γι’ αυτό και ακόμα μεγαλώνουμε, πολύ συχνά, χωρίς να αναπτύξουμε τη δεξιότητα να αναγνωρίζουμε τις επιθυμίες μας, να τις εκφράζουμε και να προσπαθούμε να τις κάνουμε πραγματικότητα αναλαμβάνοντας παράλληλα την ευθύνη τους -και την ευθύνη των συνεπειών τους. Νομίζω πως αν άλλαζε αυτό, αν ως άτομα και ως κοινωνίες εμπιστευόμασταν περισσότερο τη γυναικεία επιθυμία, ο κόσμος θα άλλαζε με τρόπους που δεν μπορούμε ακόμα να φανταστούμε.

Δ.Λ.: Τι θα έλεγες σε ένα νέο κορίτσι που πασχίζει να φτιάξει τη δική της ταυτότητα;

Σ.Κ.: Να μην υποτιμά την αξία του αναστοχασμού. Ειδικά στις μέρες μας, που έχουμε διαρκώς στα χέρια μας μια συσκευή που μπορεί να μας γλιτώσει από την ανία, την αμηχανία ή τη δυσφορία της στιγμής, δεν εξασκούμε αρκετά την ικανότητα να αναλογιζόμαστε το τι θέλουμε να κάνουμε, γιατί κάνουμε τα πράγματα που κάνουμε, πώς ονομάζονται τα συναισθήματά μας και πώς θα μπορούσαμε να κινηθούμε καλύτερα ή διαφορετικά στη ζωή. Το μυαλό μας είναι διαρκώς κάπου έξω ή κοιτάει προς τα έξω, αλλά τα στοιχεία με τα οποία μπορούμε να φτιάξουμε τη δική μας ταυτότητα βρίσκονται, καταρχήν, μέσα μας. Και πρέπει να αφιερώσουμε λίγο περισσότερο χρόνο για να τα αναγνωρίσουμε και να τα καλλιεργήσουμε.

Δ.Λ.: Ποια είναι τα επόμενα σου σχέδια;

Σ.Κ.: Να κοιτάξω κι εγώ λίγο περισσότερο προς τα μέσα και να βρω κάπου εκεί την αρχή του επόμενου βιβλίου μου. Να συνεχίσω να συνεισφέρω, με όποιον τρόπο μπορώ, στο έργο του Women On Top για την οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών και την ισότητα στην εργασία. Να μάθω περισσότερα από τα κορίτσια μου, που μεγαλώνουν. Να ταξιδέψω και να γνωρίσω περισσότερους από τους ανθρώπους που καθημερινά αλλάζουν τον κόσμο.

* Η κ. Στέλλα Κάσδαγλη είναι συγγραφέας, μεταφράστρια και ιδρύτρια του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Women On Top, για την επαγγελματική ενδυνάμωση των γυναικών και την ισότητα στην εργασία. Βρείτε περισσότερα για τη συγγραφέα εδώ

Το βιβλίο 30 γυναίκες που άλλαξαν τον κόσμο και πώς μπορείς να τον αλλάξεις κι εσύ, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη. Βρείτε το εδώ