Η πόλη που ήταν θηλυκιά μόνο στην ετυμολογία

Στο φετινό, ετήσιο τακτικό συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) που έλαβε χώρα στις 21-23 Νοεμβρίου 2022 στον Βόλο, το πρόγραμμα παρουσιάσεων επιφύλασσε μια έκπληξη: ο μεγαλύτερος σε αριθμό όγκος των συμμετεχόντων ήταν άνδρες (57 ονόματα στο σύνολο) και μόλις δύο γυναίκες, όχι αυτοδιοικητικοί, συμπλήρωναν τη λίστα των επίσημων ομιλητών του συνεδρίου. Πρόκειται για ένα από τα τυπικότερα δείγματα αυτών που ονομάζουμε σήμερα manels (men + panels), των στρογγυλών δηλαδή τραπεζιών (ανά την χώρα) που στελεχώνονται σε μεγάλο βαθμό ή και κατ’ αποκλειστικότητα από άρρενες, με τις γυναίκες να απουσιάζουν αισθητά από ένα ισότιμο διάλογο που μάλιστα, στη συγκεκριμένη περίπτωση, αφορούσε στην επόμενη ημέρα των τοπικών κοινοτήτων μας.

Παρά την αναγκαιότητα για συμπερίληψη, πλουραλισμό στην διατύπωση των απόψεων και την προσπάθεια να αποφύγουμε τις έμφυλες διακρίσεις σε μια χώρα που σκόραρε και φέτος στην τελευταία θέση του Δείκτη Ισότητας στην ΕΕ. και στην 110η θέση στον παγκόσμιο χώρο, η οργανωτική επιτροπή ενός σημαντικού συνεδρίου για την οικονομικοκοινωνική ανάπτυξη της Ελλάδας δεν βρήκε καμία παραφωνία στο να στήσει μια ατζέντα τόσο χτυπητά γεμάτη από αρσενικά, αφήνοντας απέξω όχι απλά τις γυναίκες ως φύλο, αλλά την άποψη και τη ματιά των αιρετών γυναικών που διαβιούν και εργάζονται στους κατά τόπους Δήμους, παραβλέποντας τις πρακτικές που ξεδιπλώνονται στον παγκόσμιο χώρο.

Είναι εφικτό να σχεδιάσεις ένα συμπεριληπτικό πρόγραμμα ομιλιών; Η χώρα μας διαθέτει πολιτικό προσωπικό, επιστήμονες, ερευνητές και δημιουργούς με αξιόλογη πορεία στους τρόπους με τους οποίους μπορεί να επέλθει η θετική αλλαγή. Τι μας εμποδίζει άραγε να το πράξουμε, τι μας εμποδίζει από το να τους προσκαλέσουμε και να ακούσουμε τι έχουν αυτοί και αυτές να πουν: η ρουτίνα της κατασκευής ενός προγράμματος-κονσέρβα με τους ίδιους και τους ίδιους πανελίστες, η αδυναμία μας να αντιληφθούμε ότι η έκκληση για συμπερίληψη δεν είναι «φεμινιστική γκρίνια» αλλά εφαρμογή στην πράξη των πρακτικών που δείχνουν ότι η ισότιμη συμμετοχή και η συνδημιουργία έχουν θετικό, αναπτυξιακό αντίκτυπο για τον ΑΕΠ μιας χώρας που τα εφαρμόζει στην πράξη, σύμφωνα με επίσημες μελέτες του ΟΟΣΑ και του ΔΝΤ.

Κι ακόμα, που βρίσκονται οι γυναίκες αυτοδιοικητικοί; Τι νόημα έχουν τα Εθνικά Σχέδια Δράσης 2021 - 2025 για την Ισότητα στην περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση, αν αυτά παραμένουν λόγια τυπωμένα στο χαρτί, αποτελώντας μια στρέβλωση που λειτουργεί εις βάρος της κοινωνικής και οικονομικής προόδου.

Αν συμφωνούμε στις επίσημες εκθέσεις μας ότι η Ισότητα των Φύλων βρίσκεται υπό απειλή, τότε θα χρειαστεί να αναλάβουμε την ευθύνη για το γεγονός ότι η απειλή προέρχεται από τη δική μας αβλεψία στο πώς εξασκούμε την ισότητα στην καθημερινότητα μας. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων, στις χώρες που σήμερα τερματίζουν ψηλά σε ισοτιμία συμμετοχής στα εθνικά κοινοβούλια των χωρών τους, η αύξηση των γυναικών σε όλα τα επίπεδα πολιτικής δράσης υπήρξε σταθερή από το 1997 και μετά. Χώρες της Αφρικανικής Ηπείρου είδαν μια αύξηση της τάξεως του 40% στη συμμετοχή γυναικών, της Λατινικής Αμερικής στο 30% ενώ η Αυστραλία αύξησε τα ποσοστά της από ένα 15.5 % το 1997 σε ένα 39% το 2022. Βλέπουμε δηλαδή ότι η προσπάθεια παγκοσμίως είναι διαρκής, συστηματική και στοχοθετημένη. Είναι στοχοθετημένη επειδή δεν αφορά στην εικόνα μιας χώρας - στο φαίνεσθαι δηλαδή - αλλά στην ουσία της: η ανάπτυξη που επέρχεται ως αποτέλεσμα της συμπερίληψης, γίνεται αισθητή σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας μιας κοινωνίας.

Αναφορικά με την Αυστραλία, αισθητή ήταν στις πρόσφατες εκλογές της πολιτείας της Βικτώριας ο αρνητικός αντικτυπος για τον Φιλελεύθερο Κόμμα της μη ώθησης εφαρμογής ενός συστήματος ποσοστώσεων για την ενίσχυση του χαμηλού αριθμού γυναικών βουλευτών στο Βικτωριανό Φιλελεύθερο Κόμμα. Χαρακτηριστικά, στην προηγούμενη Βουλή, μόνο επτά από τους/τις 31 βουλευτές του Φιλελεύθερου Κόμματος της Βικτώριας ήταν γυναίκες – περίπου το 23 τοις εκατό - και αυτό δεν φαίνεται να αλλάζει στην νέα Βουλή. Αντίθετα, το Εργατικό Κόμμα, το οποίο καθόρισε ποσοστώσεις στα μέσα της δεκαετίας του 1990, έχει γυναικεία αντιπροσώπευση 48 τοις εκατό στο πολιτικό τοπίο.

Η αύξηση της γυναικείας εκπροσώπησης αποτελεί πλέον προτεραιότητα και ήταν και το κύριο μήνυμα των ομοσπονδιακών εκλογών του περασμένου Μαΐου από την γυναικεία γαλαζοπράσινη παράταξη (teal women) για τα πολιτικά κόμματα, και πρωτίστως, για το κόμμα των φιλελευθέρων. Το πολιτικό τοπίο θα πρέπει να είναι ανταγωνιστικό, η ισότητα αποτελεί πλέον έναν τέτοιο πυλώνα ανταγωνισμού και η αδράνεια προς αυτή την κατεύθυνση των πολιτικών κομμάτων λειτουργεί εις βάρος των θεσμών της σύγχρονης δημοκρατίας.

Στο ίδιο πνεύμα, στην Ελλάδα διαθέτουμε όλα τα εργαλεία για την εφαρμογή της ισότητας στην πράξη και είμαστε μάλιστα από τις χώρες που βρίσκονται ψηλά σε κατάταξη για αυτά τα εργαλεία. Μένει μόνο να θυμόμαστε να τα χρησιμοποιούμε σε κάθε μικρή ή μεγαλύτερη ευκαιρία, να νιώθουμε άβολα όταν παίρνουμε στα χέρια προγράμματα παρουσιάσεων που κρύβουν τη μισή εικόνα: αυτή της ανοιχτής κοινωνίας που έχει μόνο να κερδίσει από την από κοινού συμμετοχή.

* Η Δέσποινα Λιμνιωτάκη είναι Κοινωνική Ψυχολόγος και ο Στηβ Μπακάλης είναι οικονομολόγος. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο marketnews.gr, την 2α Δεκεμβρίου 2022.