Tablets, Video Games, Κοινωνικά Δίκτυα, Συνδρομητική Τηλεόραση: επηρεάζουν τις σχολικές επιδόσεις;

Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η αμεσότητα και η πρόσβαση στη πληροφορία έχει διαφοροποιηθεί δραματικά μέσα σε λιγότερο από 15 χρόνια. Έδωσε την δυνατότητα σε οποιονδήποτε, οπουδήποτε, με σχεδόν μηδενικό κόστος να έχει πρόσβαση σε άμεση και ανεξάντλητη ποσότητα πληροφορίας. Τα τελευταία 7 χρόνια, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, πάνω από το 80% του Ελληνικού πληθυσμού έχει άμεση πρόσβαση στο ίντερνετ από το κινητό του. Η εύκολη και άμεση χρήση του internet ήταν game changer, άλλαξε δηλαδή τα δεδομένα, στο πως δουλεύουμε, ενημερωνόμαστε, διασκεδάζουμε και αλληλεπιδρούμε με τους γύρω μας.

«Αφιερώνει όλη την ημέρα στο κινητό!»

«Παρακολουθεί συνεχώς ακατάλληλα πράγματα στην τηλεόραση, που δεν το ωφελούν»

Οι παραπάνω ερωτήσεις αποτελούν αναμφίβολα μερικές από τις μεγαλύτερες ανησυχίες των γονέων που μας επισκέπτονται. Οποιοσδήποτε έχει περάσει αρκετό χρόνο δίπλα σε παιδιά και εφήβους και έχει παρατηρήσει τη σχέση τους με τα κινητά τηλέφωνα, δεν μπορεί να μην έχει αναρωτηθεί εάν οι πάσης φύσεως οθόνες επηρεάζουν τη λειτουργικότητα και την ανάπτυξη των νεαρών χρηστών τους.

Πάνω σε αυτά τα ερωτήματα, έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές έρευνες και έχουν εκφραστεί πολλές απόψεις, χωρίς ωστόσο να υπάρχει εύκολη, απλή ή ξεκάθαρη απάντηση.

Όποιος επιστήμονας ή θεραπευτής καθολικά υποδεικνύει σε γονείς και παιδιά ότι η χρήση των παραπάνω είναι αποκλειστικά και μόνο υπεύθυνη για Όποιος επιστήμονας ή θεραπευτής καθολικά υποδεικνύει σε γονείς και παιδιά ότι η χρήση των παραπάνω είναι αποκλειστικά και μόνο υπεύθυνη για προβλήματα ψυχικής υγείας των παιδιών ή ότι αυτή προκαλεί διαταραχές όπως είναι η Διάσπαση Προσοχής (ΔΕΠΥ), χρειάζεται να ξαναδεί τα δεδομένα. των παιδιών ή ότι αυτή προκαλεί διαταραχές όπως είναι η Διάσπαση Προσοχής (ΔΕΠΥ), χρειάζεται να ξαναδεί τα δεδομένα.

Ποια είναι λοιπόν τα δεδομένα που χρειάζεται να λάβουμε υπόψη;

Η ΔΕΠΥ είναι μια νευροβιολογική διαταραχή η οποία αποτελείται απο μια ομπρέλα 3 βασικών συμπτωμάτων

1. Διάσπαση προσοχής

2. Υπερκινητικότητα

3. Παρορμητικότητα

Έχει, συνεπώς, στις περισσότερες περιπτώσεις βιολογικά αίτια και όχι περιβαλλοντικά (κοινώς, δεν προκαλείται από το περιβάλλον) και είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό που λέει: από το ότι δηλαδή διασπάται η προσοχή του παιδιού, εύκολα.

Εκεί που συγκλίνουν οι περισσότερες έρευνες γύρω απο το συγκεκριμένο ζήτημα, είναι στο ότι η παρατεταμένη χρήση των social media / tv / tablet πράγματι εκδηλώνει σημάδια μικρότερης ικανότητας των παιδιών στο να συγκεντρώνονται για μεγάλα διαστήματα καθώς και ανυπομονησίας / υπερκινητικότητας, τα οποία όμως σε καμία περίπτωση – με τα μέχρι τώρα δεδομένα - δεν μπορούν να συνδεθούν άμεσα με την Διάσπαση Προσοχής (ΔΕΠΥ)

Τα παιδιά μας μεγαλώνουν σε έναν τελείως διαφορετικό κόσμο από αυτόν που μεγαλώσαμε εμείς

Μην σας ξεγελά το γεγονός ότι αρκετοί γονείς μπορεί να έχουν μόνο 18-25 χρόνια διαφορά με τα παιδιά τους. Καθόλη τη εξελικτική πορεία του ανθρώπινου πολιτισμού, ποτέ δεν υπήρξε τόσο μεγάλο άλμα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα σε κάθε μετρήσιμο παράγοντα.

Τεχνολογικά: Τα τελευταία 15 χρόνια η χρήση του Internet έγινε mainstream, μπήκε δηλαδή στην καθημερινότητα μας ως αναπόσπαστο στοιχείο. Αυτό έδωσε την δυνατότητα σε οποιονδήποτε, οπουδήποτε, με σχεδόν μηδενικό κόστος να έχει πρόσβαση σε άμεση και ανεξάντλητη ποσότητα πληροφορίας. Τα τελευταία 7 χρόνια, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, πάνω από το 80% του Ελληνικού πληθυσμού έχει άμεση πρόσβαση στο ίντερνετ από το κινητό του. Η εύκολη και άμεση χρήση του internet ήταν game changer, άλλαξε δηλαδή τα δεδομένα, στο πως δουλεύουμε, ενημερωνόμαστε, διασκεδάζουμε και αλληλεπιδρούμε με τους γύρω μας.

Είναι πλέον αδιανόητο για ένα παιδί ή έφηβο (και όχι μόνο) να μην έχει στη διάθεση του μια συσκευή η οποία θα του προσφέρει πρόσβαση στο διαδίκτυο.

Προσπαθήστε να θυμηθείτε πόσο κόπο έπρεπε να καταβάλουμε και ποια διαδικασία έπρεπε να ακολουθήσουμε για την επίλυση μιας απορίας μας κατά το παρελθόν. Πόσες απορίες μας δεν έλαβαν ποτέ απάντηση, καθώς δεν υπήρχε πρακτικά κανένας τρόπος να μάθουμε αξιόπιστα το “γιατί δεν υπάρχουν πλέον δεινόσαυροι” ή το “τι είναι οι μαύρες τρύπες και αν δημιουργούν νέους πλανήτες”. Ένα οκτάχρονο αγόρι θα έπρεπε να βρει ή να αγοράσει ή να νοικιάσει τουλάχιστον 3 με 5 βιβλία και να μελετήσει χιλιάδες σελίδες για να απαντήσει αυτά τα 2 πολύ απλά και συνηθισμένα ερωτήματα που μπορεί να έχουν τα παιδιά αυτής της ηλικίας. Πλέον, αρκεί να κάνει αναζήτηση στο YouTube και θα λάβει την απάντηση του σε ένα δεκαπεντάλεπτο σύντομο, περιληπτικό και άριστα εικονογραφημένο βίντεο από κάποιον εξαιρετικό Έλληνα αστροφυσικό όπως τον Astronio.

Θυμηθείτε επίσης τη δυσκολία, αλλά και το κόστος του να απολαύσουμε περιεχόμενο και πληροφορίες που μας ενδιέφεραν, στο παρελθόν. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, όντας σινεφίλ από πολύ νεαρή ηλικία, σκέφτομαι συχνά, πόσες φορές άνοιξα την τηλεόραση και απογοητεύτηκα που έχασα τα πρώτα 10 λεπτά. Οπότε αυτό που έπρεπε να κάνουμε παλιά, ήταν το να περιμένουμε και να ενοικιάσουμε ακριβώς το ίδιο περιεχόμενο, όταν και εφόσον αυτό γινόταν διαθέσιμο σε κάποιο video club. Το ίδιο συνέβαινε και με μια συνέντευξη ενός αγαπημένου μας προσώπου: εάν κάτι δεν είχαμε τη δυνατότητα να το δούμε live, δεν γνωρίζαμε ποτέ αν θα μπορούσαμε να το δούμε ξανά!

Πολιτισμικά και πολιτιστικά: Έχει τροποποιηθεί το μήνυμα το οποίο αντιλαμβανόμαστε και λαμβάνουμε από το κάθε αντικείμενο ή συνήθεια. Αυτά τα οποία φάνταζαν πριν 15 έτη ως ενδιαφέροντα, δημιουργικά ή άξια προσοχής, πλέον για ένα παιδί 8 ετών φαντάζουν απίστευτα ανιαρά και μονοδιάστατα.

Σύντομα συμπεράσματα: Εάν δεν κατανοήσουμε τα παραπάνω δεδομένα, δεν θα μπορέσουμε να προσαρμοστούμε στις ανάγκες της νέας εποχής και άρα να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να «λάβουν το μήνυμα» που επιθυμούμε.

Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η αμεσότητα και η πρόσβαση στη πληροφορία έχει διαφοροποιηθεί δραματικά μέσα σε λιγότερο από 15 χρόνια.

Αυτό πρακτικά μπορεί να συνδεθεί άμεσα με ζητήματα συμπεριφοράς, κατανάλωσης και προτίμησης ενός κοινού, κυρίως όταν αυτό το κοινό έχει «γεννηθεί» σε αυτή την πραγματικότητα και δεν «εκπαιδεύτηκε» να υπάρχει μέσα σε αυτή. Είναι εξαιρετικά δύσκολο πλέον να οριοθετήσεις τα παιδιά που έχουν γεννηθεί σε ένα κόσμο καταιγιστικής διάδοσης της πληροφορίας, σε ερεθίσματα και συνήθειες που δεν του κινούν το ενδιαφέρον.

Τι μπορούμε επομένως να κάνουμε σε σχέση με όλα τα παραπάνω; Καταρχάς, κατανοούμε και αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα. Συζητάμε και καταγράφουμε το τι αρέσει και τι δεν αρέσει στο παιδί μας. Δείχνουμε ότι επιθυμούμε να «χτίσουμε» πάνω στα θέλω, τις επιθυμίες, τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντα του, ενώ επουδενί επιβάλουμε τα «πρέπει» μας.

Δεύτερον, καταγράφουμε τις συνήθειες των παιδιών μας. Πότε γίνονται, σε ποια ένταση, και τι θυσιάζεται από αυτές.

Τρίτον, εστιάζουμε στις συνήθειες που επηρεάζουν τρία βασικά πράγματα:

· Κοινωνικοποίηση: Συμβαίνει όταν τα παιδιά επιλέγουν έναντι συναναστροφής (όταν αυτή είναι διαθέσιμη) με φίλους και γνωστούς, να απομονώνονται σε μεγάλο βαθμό σε tablets, tv & social media

· Ξεκούραση: Συμβαίνει στο κυρίως προ-εφηβικό στάδιο και έπειτα, και αφορά στην κακή ποιότητα του ύπνου που προκύπτει από την παρατεταμένη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών κατά τη διάρκεια της νύχτας. Κάτι τέτοιο έχει αρνητική επίδραση τόσο στην μακροπρόθεσμη ανάπτυξη του εγκεφάλου όσο και στις άμεσες καθημερινές ανάγκες οι οποίες επηρεάζονται αρνητικά απο τυχόν έλλειψη ύπνου, κούραση κλπ.

· Ψυχοκοινωνική και εκπαιδευτική ανάπτυξη: Κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, θα έχουμε σίγουρα ακούσει όλοι ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι σαν σφουγγάρι. Αυτό είναι αλήθεια και θέλουμε τα παιδιά – και όχι μόνο – να λαμβάνουν όσο το δυνατόν ποιοτικότερα ερεθίσματα γίνεται. Είναι εξαιρετικά σημαντικό από πολύ νεαρή ηλικία να χτίσουμε μια «βάση» ποιοτικών ερεθισμάτων τα οποία θα επιλέξει να ακολουθήσει και στην μετέπειτα ζωή του.

Τέταρτον, εφόσον έχουμε κάνει ένα βήμα να κατανοήσουμε τις σύγχρονες ανάγκες των παιδιών και έχουμε εντοπίσει τις αρνητικές συνήθειες που ενδεχομένως να υπάρχουν, κάνουμε μια ήπια συμβουλευτική προσέγγιση, πάντοτε υπό το πνεύμα της καθοδήγησης και του ενδιαφέροντος για τα ίδια. Αποφεύγουμε υποτιμητικά σχόλια, εντάσεις ή συγκρίσεις. Μέσω αυτής της θετικής προσέγγισης, προσπαθούμε να «στρέψουμε» τα παιδιά προς θετικά ερεθίσματα. Θετικό ερέθισμα μπορεί να χαρακτηριστεί οτιδήποτε συνεισφέρει γνωσιακά προς το παιδί, είτε αφορά σε τηλεοπτικό περιεχόμενο, είτε σε μια ταινία ή παιχνίδι, τα οποία θα «αφήσουν» κάτι και μετά τη λήξη τους.

* Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το Dyslexia Centers Pavlidis Method στο Ηράκλειο,στην οδό Νταλιάνη 32 στην Όαση ή επικοινωνήστε με τον κ. Γιάννη Χατζηανέστη στο τηλ. 2810 242423.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο cretalive.gr, την 21η Μαρτίου 2023.

Βρείτε το εδώ