Puzzle therapy: τα οφέλη της συμπλήρωσης παζλ στην υγεία

Μπορεί η σειρά του Netflix The Queen's Gambit να έχει ξετρελάνει τους θεατές με την ατμοσφαιρική απεικόνιση της εποχής και του κόσμου που περιστρέφεται γύρω από μια παρτίδα σκάκι, όμως η αληθινή ζωή στο lockdown ανέδειξε νικήτρια μια άλλη ενασχόληση: αυτή που έχει να κάνει με τα παζλ.

Με μια αύξηση της τάξεως του 370% κατά τις εβδομάδες της πρώτης καραντίνας, ο αριθμός των παραγγελιών κατασκευών παζλ στην Αμερική φημολογείται ότι μπορεί να συγκριθεί μόνο με εκείνον της περιόδου της Παγκόσμιας Οικονομικής Ύφεσης που ξέσπασε το 1929. Κάποιοι κατασκευαστές αύξησαν την παραγωγή τους για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις και κάποιοι άλλοι ξεπούλησαν εντελώς, εξουθενωμένοι από την κούραση της ζήτησης. Από την πρώτη καραντίνα μέχρι σήμερα, οι ρυθμοί έχουν παραμείνει αμείωτοι ενώ, σύμφωνα με το MarketWatch, η αγορά παζλ αναμένεται να αγγίξει τα $730 εκατομμύρια μέχρι το 2024.

Τι είναι λοιπόν αυτό που κάνει τους ανθρώπους να καταφεύγουν μαζικά στα παζλ σε περίοδο εγκλεισμού; Καθώς φαίνεται, τα οφέλη της συμπλήρωσης μιας εικόνας παζλ είναι πολλαπλά και έχουν να κάνουν με περισσότερα πράγματα από το σκότωμα του ελεύθερου χρόνου. Ιδιαίτερα στο πεδίο της ψυχικής υγείας, συναντάμε αναρίθμητα άρθρα που τονίζουν το πώς τα παζλ λειτουργούν θεραπευτικά, καταπραΰνοντας το άγχος και βοηθώντας τα άτομα να εστιάσουν σε ένα στόχο και να καλλιεργήσουν την αυτοσυγκέντρωση και την προσοχή τους.

Πάμε να δούμε μερικά από τα πλεονεκτήματα αυτής της ενασχόλησης που χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια ως πρόταση για εργοθεραπεία και δημιουργική παρέμβαση στο στρες:

Τα παζλ εξαντλούν την εμπειρία της αφής και ενθαρρύνουν την καλλιέργεια της λεπτής κινητικότητας. Το μυαλό μαθαίνει να λειτουργεί συνδυαστικά, να γεμίζει τα κενά μιας εικόνας με αυτό που θα μπορούσε να είναι το ιδανικό της συμπλήρωμα ενώ ταυτόχρονα νέοι και μεγαλύτεροι έχουν την ευκαιρία να χρησιμοποιούν τα δάκτυλα των χεριών τους για κάτι άλλο από αυτό με το οποίο τα κρατούν συνήθως απασχολημένα σήμερα, δηλαδή τα πληκτρολόγια.

Κάθε κομμάτι που βρίσκει τη θέση του, κάνει το μυαλό να αισθάνεται πλήρες και ευτυχισμένο: το βάζει σε τάξη. Η διαδικασία κατασκευής παζλ εστιάζει το μυαλό στην εργασία κλείνοντας έξω άλλες ανησυχίες και προβλήματα. Έτσι οι πιο φανατικοί του “αθλήματος” μπαίνουν σε μια ζεν κατάσταση, βιώνουν μια εσωτερική ηρεμία που είναι δύσκολο να απαντηθεί αλλού, στους φρενήρεις ρυθμούς της εποχής που ζούμε. Πρόκειται για – ανάμεσα σε άλλα - μια μέθοδο διαλογισμού (meditation).

Η διαδικασία συμπλήρωσης παζλ μπορεί να γίνει ατομικά ή σε ομάδα, με την οικογένεια στο σπίτι. Μπορεί να γίνει σε χρονικό διάστημα μιας μέρας, μιας βδομάδας, ενός μήνα ή να διαρκέσει όσο χρειάζεται κανείς προκειμένου να ηρεμήσει και να κάνει refocus από το άγχος: δεν πρόκειται για ανταγωνισμό, αλλά για διαδρομή.

Σε δομές υγείας όπως είναι οι κλινικές (ιδιαίτερα για παιδιά), τα νοσοκομεία ή οι ξενώνες ηλικιωμένων, τα παζλ έδειξαν μείωση του άγχους και της υπερκινητικότητας και μεγαλύτερο αίσθημα ικανοποίησης (ανεβάζουν τα επίπεδα ντοπαμίνης στον οργανισμό) από το τελικό αποτέλεσμα. Επιπλέον, τα παζλ βοηθούν στη συντήρηση της μνήμης για τους ηλικιωμένους. Για την τελευταία ηλικιακή ομάδα, η συγκεκριμένη ενασχόληση επιπλέον ανακουφίζει από το αβάσταχτο φορτίο της μοναξιάς ενώ, σε συνδυασμό με την τέχνη, οδηγεί στην έκφραση συναισθημάτων και στην κοινωνικοσυναισθηματική ενίσχυση των ασθενών με νόσο Alzheimer.