Δραματική τέχνη και Ψυχική Υγεία: μια συνέντευξη με τον Γιώργο Αγγελόπουλο*

* Ο Γιώργος Αγγελόπουλος γεννήθηκε το 1976. Σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Πατρών και θέατρο στη Δραματική Σχολή «Σύγχρονο Θέατρο Αθήνας» του Γιώργου Κιμούλη. Παρακολούθησε σεμινάρια δημιουργικού θεάτρου με τους Marcello Magni, Annabel Arden και Linda Kerr-Scott του θεάτρου Complicité. Από το 2002 έχει εργαστεί ως συγγραφέας, σκηνοθέτης, δάσκαλος θεάτρου και ηθοποιός στην Ελλάδα και τη Γαλλία. Έχει πρωταγωνιστήσει, παίξει και συμμετάσχει σε τηλεοπτικές σειρές και στην ιντερνετική σειρά «Big Talk». Έχει γράψει δύο θεατρικά έργα και συγγράψει άλλα δύο. Το 2008 έφτιαξε στην Πάτρα το θέατρο «ACT».Είναι μέλος της θεατρικής ομάδας AbOvo και της ομάδας κωμικού αυτοσχεδιασμού Κωμικό Μπουμ.

Μπορεί η δραματική τέχνη να βοηθήσει τους ανθρώπους που πάσχουν από ψυχικές νόσους. Και αν ναι, με ποιον τρόπο;

Οι ειδικοί λένε ότι μπορεί. Άλλωστε, υπάρχει ολόκληρος κλάδος στην ψυχολογία, η δραματοθεραπεία. Χωρίς να έχω διαβάσει αρκετά θα σας πω ένα πολύ βασικό στοιχείο που είναι η χρήση της μάσκας, πραγματικά ή συμβολικά. Όταν υιοθετώ ένα προσωπείο, ένα ρόλο, είναι ευκολότερο να πω πράγματα, είναι πιο εμφανή σε μένα τον ίδιο όσα κάνω και η πολυπλοκότητα των σκέψεων και των μηχανισμών μας απλοποιείται και μας γίνεται πιο διαχειρίσιμη. Αυτά τώρα είναι κάπως επιφανειακά και σίγουρα μπορείτε να βρείτε περισσότερα ψάχνοντας λίγο και ρωτώντας ειδικούς.

Συνεργάζονται οι ηθοποιοί με επαγγελματίες ψυχικής υγείας σε θέματα που αφορούν στο χτίσιμο ενός ρόλου;

Το χτίσιμο του ρόλου μπορεί να γίνει με πολλές διαφορετικές τεχνικές και αυτό είναι ανάλογο τόσο του χαρακτήρα του ηθοποιού όσο και της αισθητικής της εκάστοτε παράστασης. Πολύ γνωστοί για τη δουλειά τους με ψυχολόγους και ψυχοθεραπευτές ήταν οι αμερικάνοι ηθοποιοί του Actors’ Studio όπου στη μέθοδό τους περιλαμβανόταν και η ψυχοθεραπεία. Ήθελαν να αντλήσουν αντικρίσματα, όπως τα λέμε, μέσα σε δικές τους εμπειρίες. Έψαχναν εξονυχιστικά τον εαυτό τους και τις μνήμες τους για να εντοπίσουν γεγονότα και ερεθίσματα παρόμοια με αυτά που καλούνταν να ερμηνεύσουν. Επομένως η συνεργασία είναι δυνατή αλλά, όπως είπα και πιο πάνω, εξαρτάται από το χαρακτήρα του ηθοποιού και την επιδιωκόμενη αισθητική.

Κατά την διάρκεια της καραντίνας, ο κόσμος στράφηκε στους ηθοποιούς για ψυχαγωγία, ενημέρωση πάνω σε καλλιτεχνικά διαδικτυακά δρώμενα (π.χ. θεατρικές παραστάσεις που άνοιξαν ειδικά για την περίσταση, stand up comedy sessions κ.λ.π) και για συναισθηματική αποφόρτιση από το άγχος του εγκλεισμού. Οι ηθοποιοί σε ποιους στράφηκαν για τις δικές τους ψυχολογικές ανάγκες;

Οι ηθοποιοί την ώρα που δεν παρουσιάζουν κάτι είναι κι αυτοί, συνήθως, απολύτως ίδιοι με τους υπόλοιπους ανθρώπους, επομένως πάνω-κάτω τα ίδια κάνουν για να ικανοποιήσουν τις ψυχικές τους ανάγκες.

Παρόλο που είναι ένα διαφορετικό πεδίο που όμως δανείζεται στοιχεία από την τέχνη του ηθοποιού, πώς εξηγείς το ότι ο κόσμος όλο και περισσότερο στρέφεται σε εργαστήρια δραματοθεραπείας για απαντήσεις σε αυτά που τον βαραίνουν;

Έχοντας ξεκινήσει το θέατρο ως φοιτητής ερασιτεχνικά, έχω ζήσει από πρώτο χέρι τη λυτρωτική επίδραση του θεάτρου στη ζωή μου. Κατ’αρχάς, μιλάμε για κάτι εξ’ ορισμού ευχάριστο. Το να καλείσαι να παίξεις ένα ρόλο, ακόμα και να τον επινοήσεις ή να τον δημιουργήσεις πάνω σε δικές σου καταστάσεις είναι πρωτίστως πολύ διασκεδαστικό! Ακόμα και δυσάρεστα βιωμένες εμπειρίες μπορούν να αναστραφούν και να εμφανιστούν ως ελαφρές ακόμα και πολύ αστείες. Αυτά τα εργαστήρια, επιπλέον, δίνουν τη δυνατότητα της ένταξης σε ομάδες που συνήθως, δημιουργούν πολύ στενούς δεσμούς, εμπιστοσύνη και αλληλοκατανόηση. Και δε μιλώ μόνο για τη δραματοθεραπεία εδώ αλλά για κάθε είδος ερασιτεχνικής θεατρικής ομάδας. Όλα αυτά είναι και ευχάριστα, και ανακουφιστικά, και επικερδή για την ψυχική υγεία αναμφίβολα.

Νομίζεις ότι υπάρχουν περιθώρια επαγγελματικής συνεργασίας ανάμεσα στους ηθοποιούς και στους επαγγελματίες ψυχικής υγείας;

Ναι. Μπορώ να δω ηθοποιούς και ψυχολόγους να συνεργάζονται σε εκπαιδεύσεις με διάφορα ζητούμενα, είτε στο επίπεδο των επιχειρήσεων που αναζητούν soft skills για τα στελέχη τους, είτε στο κομμάτι της κοινωνικής παρέμβασης. Ήδη υπάρχουν παραδείγματα για τέτοιες συνέργειες, δεν είναι κάτι τόσο καινούργιο, δηλαδή. Ωστόσο, κατά την προσωπική μου άποψη, σε τέτοιου είδους συνεργασίες είναι σημαντικό τον πρώτο λόγο να τον έχει ο επαγγελματίας υγείας, καθώς είναι – συνήθως - επιστημονικά πιο καταρτισμένος.