Το Σύνδρομο Επαγγελματικής Εξουθένωσης (Burn-Out) στους Φροντιστές Ασθενών με Χρόνιες Παθήσεις

Οι φροντιστές των ατόμων που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις δεν έχουν μόνο την ευκαιρία και τη δυνατότητα να τους βοηθήσουν να τηρήσουν ένα πρόγραμμα. Στην πραγματικότητα, κρατάνε το κλειδί της βελτίωσης ή έστω της σταθεροποίησης της υγείας τους για δύο λόγους:

α. Αποτελούν το συνδετικό κρίκο που ενώνει το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον. Γνωρίζουν πτυχές της προσωπικότητας των ασθενών όσο κανένας άλλος, γνωρίζουν από πού προέρχονται οι ασθενείς και μπορούν να δώσουν πληροφορίες για το περιβάλλον και τις συνθήκες στο οποίο οι ασθενείς μεγάλωσαν και έζησαν. Η προσωποποιημένη προσέγγιση σε ένα πρόβλημα προασπίζει και ενισχύει την φροντίδα και την περίθαλψη του ασθενούς.

β. Είναι η οικογένεια του ασθενούς – και αυτός ο άρρηκτος δεσμός, από μόνος του, είναι ικανός να δημιουργήσει ένα καλύτερο, σταθερό κλίμα για τους ασθενείς.

Οι φροντιστές, λοιπόν, είναι οι πολυτιμότεροι συνεργάτες των επαγγελματιών υγείας που φροντίζουν άτομα με χρόνιες παθήσεις: μπορούν να τους βοηθήσουν στη δουλειά τους και να συμβάλλουν στην καλυτέρευση της κατάστασης των αγαπημένων τους προσώπων.

Έχουν τη δυνατότητα να αποκωδικοποιήσουν τα μηνύματα που στέλνουν οι ασθενείς στο περιβάλλον τους. Όλες οι αντιδράσεις και οι διακυμάνσεις στη συμπεριφορά των ασθενών, στέλνουν ένα μήνυμα. Οι φροντιστές, είναι οι καταλληλότεροι αποδέκτες, καθώς είναι μαθημένοι/εκπαιδευμένοι όχι μόνο να ακούν, αλλά κυρίως να προσφέρουν έγκαιρη και ουσιαστική βοήθεια.

Ωστόσο στην πορεία μιας νόσου, οι φροντιστές πιάνουν τον εαυτό τους να στέκεται με δέος μπροστά στο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το αγαπημένο τους πρόσωπο, όχι μόνο επειδή η επαναλαμβανόμενη συμπτωματολογία δοκιμάζει τις σωματικές και ψυχολογικές αντοχές τους, αλλά κι επειδή η εικόνα του ασθενούς τούς φέρνει αντιμέτωπους με τις δικές τους ανασφάλειες, τις ενοχές και τους φόβους για τη φθορά και τον αφανισμό. Οι φροντιστές μαθαίνουν να κουβαλούν την αγωνία για την πορεία της υγείας των ασθενών μαζί τους, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση και αίσθημα αβοηθησίας. Έτσι δημιουργείται μια παραφωνία ανάμεσα σε αυτά που επιθυμούν για τους άλλους και αυτό που επιθυμούν για τον εαυτό τους. Άλλωστε, δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι τις ίδιες αντοχές κι αφετέρου, η ίδια η νόσος μπορεί να εξαντλήσει. Αυτή η παραφωνία αποτελεί και το πρώτο δίλημμα των φροντιστών που οδηγεί στην επαγγελματική τους εξουθένωση.

Σημάδια που φανερώνουν εξουθένωση:

•Δυσκολία για μετάβαση στη δουλειά - Έλλειψη ικανοποίησης από το αντικείμενο εργασίας

•Συχνές απουσίες από την δουλειά ή την φροντίδα του ασθενούς

•Πολλές φορές μέσα σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα οι ίδιοι δηλώνουν άρρωστοι

•Πόνοι σε διάφορα σημεία του σώματος

•Διαρκή παράπονα

•Θυμός, επιθετικότητα προς τους ασθενείς ή το ιατρικό/νοσηλευτικό προσωπικό

•Κακή συνεργασία με συναδέλφους στην δουλειά

•Αίσθηση ότι η δουλειά που κάνουν δεν αναγνωρίζεται

Μερικοί τρόποι αντιμετώπισης του burn-out στην καθημερινή φροντίδα ασθενών με χρόνιες παθήσεις:

•Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού

•Μικροί, εφικτοί στόχοι κάθε φορά

•Ανάθεση μικρού αριθμού ασθενών σε κάθε φροντιστή (σε περίπτωση που ο φροντιστής είναι επαγγελματίας υγείας)

•Σταθερό πρόγραμμα

•Ευκαιρίες για καλλιέργεια διαπροσωπικών σχέσεων μέσα από οργανωμένες δραστηριότητες

•Ακρόαση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς / φροντιστές - εβδομαδιαίες ενημερωτικές συναντήσεις

•Καλή πληροφόρηση - πρόσβαση σε πληροφορίες

•Διαρκής εκπαίδευση

•Αναγνώριση των ατομικών διαφορών και ιδιαιτεροτήτων των φροντιστών αλλά και των ασθενών

•Σύνδεση με την κοινότητα

•Επικοινωνία με επαγγελματίες υγείας