Αναζήτηση
συνέντευξη στη Δέσποινα Λιμνιωτάκη
Κέντρο Βάρους: μια συνέντευξη με την Εμμανουέλα Λεουνάκη* πάνω στο θέμα της σημασίας της διατροφής
Το Κέντρο Βάρους δημιουργήθηκε για να παρέχει υπηρεσίες υγείας σε ανθρώπους που έχουν ταλαιπωρηθεί από τη χρόνια επαναλαμβανόμενη δίαιτα.
Το Κέντρο Βάρους βοηθάει τους ανθρώπους να αλλάξουν τον τρόπο που σκέφτονται και νιώθουν για το σώμα τους και το φαγητό, προωθεί την ανάπτυξη ενός ευέλικτου, προσωπικού τρόπου διατροφής βασισμένου στα σήματα της πείνας, του κορεσμού και της όρεξης, τις διατροφικές ανάγκες και την ευχαρίστηση, και όχι σε κάποιο εξωτερικά ρυθμισμένο πρόγραμμα διατροφής εστιασμένο στον έλεγχο του βάρους, υποστηρίζει ότι η υγεία είναι μια κατάσταση πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας, ενισχύει τους ανθρώπους να δυναμώσουν το κέντρο τους και να αντιπαρατεθούν στις προκαταλήψεις και τη ντροπή γύρω από τα ζητήματα βάρους και σχήματος σώματος, ενθαρρύνει τους ανθρώπους να βρουν το δικό τους τύπο σώματος και να το αγκαλιάσουν, παροτρύνει τη φυσική δραστηριότητα με σκοπό την ευχαρίστηση και την ενδυνάμωση του σώματος και όχι τον αποκλειστικό σκοπό της μείωσης του βάρους.
Δέσποινα Λιμνιωτάκη: Υπάρχει σχέση ανάμεσα στην διατροφή και στην συναισθηματική μας κατάσταση;
Εμμανουέλα Λεουνάκη: Θα έλεγα ότι είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη συναισθηματική μας κατάσταση το φαγητό. Άλλωστε είναι μια από τις μεγαλύτερες απολαύσεις της ζωής που μας δίνει ικανοποίηση και χαρά.
Συναισθήματα υπάρχουν πριν το φαγητό, κατά τη διάρκεια και μετά το φαγητό. Προσπάθησε να θυμηθείς πώς είσαι όταν έχεις πολλή ώρα να φας και πώς είσαι όταν έχεις φάει μετά από πολλή ώρα που ήσουν νηστική. Νεύρα και θυμός ενδεχομένως πριν, ανακούφιση και ευχαρίστηση μετά.
Συναισθήματα υπάρχουν επίσης και στην σκέψη του φαγητού, μυρίζει κέικ που μπορεί να σου έφτιαχνε η γιαγιά σου όταν ήσουνα μικρή και αμέσως ξυπνάνε μνήμες και συναισθήματα που σου πυροδότησε η μυρωδιά του συγκεκριμένου τροφίμου.
Πέρα από τα παραπάνω το φαγητό μπορεί να αποτελέσει ένα μέσο έκφρασης συναισθημάτων όπως για να δείξουμε την αγάπη μας, τη χαρά μας κτλ αλλά και ένα μέσο ανακούφισης από συναισθήματα που θεωρούνται πιο «δύσκολα» όπως αυτά της λύπης, του φόβου και του άγχους, το συναισθηματικό φαγητό όπως συνηθίζουμε να λέμε.
Αν και το συναισθηματικό φαγητό, ανησυχεί κάποιους ανθρώπους, συμβαίνει σε όλους μας και είναι πολύ φυσιολογικό. Όταν βέβαια το φαγητό μετατρέπεται στον μοναδικό τρόπο διαχείρισης της συναισθηματικής μας κατάστασης και αντιμετώπισης της ζωής, τότε ναι, το φαγητό ξεφεύγει από το λειτουργικό του ρόλο, οπότε καλό είναι κάποιος να αναζητήσει βοήθεια για αυτό.
Δ.Λ.: Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να προσέξει κάποιος που τον απασχολεί το βάρος του;
Ε.Λ.: Καθημερινά συναντώ κόσμο που τον απασχολεί το βάρος του. Συζητώντας λοιπόν, διαπιστώνουμε ότι τελικά το βάρος είναι απλά ένα σύμπτωμα κι όχι το κεντρικό θέμα προς επίλυση. Έτσι πιστεύω ότι το πρώτο πράγμα είναι να αναζητήσει και να κατανοήσει κανείς τους λόγους που τον απασχολεί το βάρος του.
Οι πεποιθήσεις για την υγεία σε σχέση με το βάρος, ο βαθμός που αυτοπροσδιορίζεται από τα κοινωνικά πρότυπα ομορφιάς καθώς και από τις γνώμες των άλλων, η εικόνα που έχει για το σώμα του και ένα ιστορικό με επαναλαμβανόμενες δίαιτες που έχουν σαν αποτέλεσμα την αποσύνδεση από το σώμα, πολλές φορές κρύβονται πίσω από ένα απλό αίτημα «θέλω να χάσω βάρος». Και είναι σημαντικό αυτά να έρθουν στην επιφάνεια ώστε το άτομο να αναγνωρίσει τον εαυτό του και να φροντίσει με σεβασμό στο σώμα του.
Δ.Λ.: Αποτυγχάνουν οι μακροχρόνιες δίαιτες; Και αν ναι, γιατί;
Ε.Λ.: Η παρέμβαση της δίαιτας βασίζεται στη λογική ότι οι άνθρωποι μπορούν να ελέγξουν το βάρος τους και να αλλάξουν το σχήμα του σώματός τους, ανεξάρτητα από τη φυσιολογία τους και τη γενετική τους προδιάθεση. Τα προγράμματα αυτά θέτουν στόχους βάρους σύμφωνα με τυποποιημένους πίνακες ύψους-βάρους και χρησιμοποιούν πλάνα διατροφής μειωμένων θερμίδων με σκοπό το άτομο να φτάσει σε ένα βάρος που έχουν υποδείξει οι τυποποιημένοι πίνακες.
Κάπως έτσι, ναι θα χάσεις βάρος όταν κάνεις δίαιτα, αλλά στη συνέχεια θα επανακτήσεις το βάρος που έχασες μέσα στα επόμενα 1-5 έτη, όπως συμβαίνει στο 95% των περιπτώσεων. Στην πραγματικότητα, πολλοί άνθρωποι όχι μόνο ξαναπαίρνουν το βάρος που χάνουν, αλλά τελικά καταλήγουν με περισσότερα κιλά από όσα ξεκίνησαν.
Δεδομένου ότι η δίαιτα, εξ’ ορισμού, είναι ένας προσωρινός τρόπος διατροφής, δεν θα λειτουργήσει μακροπρόθεσμα. Επιπλέον, η στέρηση που βιώνει κανείς στη δίαιτα μπορεί να οδηγήσει σε κυκλικές συμπεριφορές στέρησης-υπερκατανάλωσης τροφής. Και δεδομένου ότι το σώμα μας έχει σαν βασικό σκοπό να διατηρείται στη ζωή, ανταποκρίνεται στις δίαιτες επιβραδύνοντας τον μεταβολισμό, πράγμα που φυσικά δυσκολεύει το να χάσεις βάρος.
Οι δίαιτες - πόσω μάλλον όταν γίνονται επαναλαμβανόμενα - σε αποσυνδέουν από το σώμα σου. Γεννιόμαστε και έχουμε έναν άρτιο μηχανισμό πείνας-κορεσμού, είναι μέσα μας και είναι αρκετό να είμαστε σε επαφή με τα σήματα που μας στέλνει αυτός ο μηχανισμός. Όταν κάνουμε δίαιτα, ακολουθούμε κανόνες που είναι έξω από εμάς και μας υπαγορεύουν πότε, τι και πόσο θα φάμε. Κι έτσι, όταν η δίαιτα «ολοκληρωθεί», απλά δεν γνωρίζεις τι πρέπει να κάνεις για να μη ξαναπαχύνεις. Σταδιακά γυρνάς πίσω στις διατροφικές σου συνήθειες, ανακτώντας το βάρος που έχασες. Αυτή είναι η αρχή του φαινομένου yo-yo (της επαναλαμβανόμενης αυξομείωσης του βάρους) το οποίο αφήνει τα δικά του προβλήματα υγείας στο πέρασμά του.
Και ένα εξίσου σημαντικό ζήτημα είναι ότι επαναλαμβανόμενη δίαιτα μπορεί να κλέψει όλη τη χαρά του φαγητού, επηρεάζει δηλαδή και την συναισθηματική μας κατάσταση αρνητικά.
Δ.Λ.: Η Αμερικάνικη Ψυχολογική Εταιρεία (APA) θεωρεί την διατροφή ως ένα από τα σημαντικά θέματα που θα μας απασχολήσουν στο μέλλον. Γιατί νομίζετε ότι συμβαίνει αυτό;
Ε.Λ.: Για όποιον λόγο κι αν συμβαίνει, εμένα με χαροποιεί που η Αμερικάνικη Ψυχολογική Εταιρεία βάζει στην ατζέντα της τη διατροφή.
Στο σχετικό δημοσίευμα της αναφέρεται το εξής: «Δεν είναι μόνο το τι τρώμε. Το πώς τρώμε έχει επίσης επιρροή στη φυσική και ψυχική υγεία». Οπότε καταλαβαίνω ότι θα απασχολήσει ο τρόπος που τρώμε, που κατά τη γνώμη είναι και το πιο σημαντικό κομμάτι της διατροφής του ανθρώπου. Το τι τρώμε είναι κάτι που ακολουθεί του τρόπου άλλωστε.
